Trong thời đại mà sự bền vững và bảo vệ môi trường trở thành mối quan tâm hàng đầu, nhiều doanh nghiệp đã tìm cách “xanh hóa” hình ảnh của mình để thu hút người tiêu dùng. Tuy nhiên, không phải tất cả những gì được quảng bá là thân thiện với môi trường đều thực sự như vậy. Hiện tượng “Greenwashing” – hay “tẩy xanh” – xuất hiện khi các công ty đưa ra những tuyên bố sai lệch hoặc gây hiểu lầm về sự bền vững của sản phẩm hoặc dịch vụ của mình. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về greenwashing, cách nhận diện và tránh xa những chiêu trò lừa dối này.
Greenwashing (Tẩy xanh doanh nghiệp) là gì?
Có thể hiều rằng Greenwashing là quá trình truyền tải thông tin sai lệch về sản phẩm của công ty thân thiện với môi trường. Tẩy xanh doanh nghiệp -greenwashing liên quan đến việc đưa ra tuyên bố vô căn cứ nhằm đánh lừa người tiêu dùng. Khiến họ tin rằng sản phẩm của công ty thân thiện với môi trường hoặc có tác động tích cực lớn hơn thực tế.
Ngoài ra, greenwashing có thể xảy ra khi một công ty cố gắng nhấn mạnh các khía cạnh bền vững của sản phẩm. Với mục đích để làm lu mờ sự tham gia của công ty vào các hoạt động gây tổn hại đến môi trường. Được thực hiện thông qua việc sử dụng hình ảnh môi trường, nhãn hiệu gây hiểu lầm và che giấu sự đánh đổi.
Tẩy xanh là một cách chơi chữ của thuật ngữ “tẩy trắng”. Có nghĩa là sử dụng thông tin sai lệch để cố tình che giấu hành vi sai trái, sai sót hoặc một tình huống khó chịu nhằm cố gắng làm cho nó có vẻ nhẹ nhàng hơn.
Greenwashing hoạt động như thế nào?
Còn được gọi là “ánh sáng xanh”, tẩy xanh là nỗ lực lợi dụng nhu cầu gia tăng về sản phẩm thân thiện môi trường. Dù là tự nhiên, lành mạnh, không hóa chất, tái chế hay ít lãng phí tài nguyên.
Thuật ngữ này bắt nguồn từ những năm 1960. Khi ngành khách sạn nghĩ ra một trong những ví dụ rõ ràng nhất. Cách thực hiện là họ dán thông báo yêu cầu khách tái sử dụng khăn tắm để bảo vệ môi trường, giúp các khách sạn giảm chi phí giặt là.
Gần đây, một số công ty phát thải carbon lớn, như các công ty năng lượng truyền thống, đã cố gắng tái xây dựng thương hiệu mình như những nhà vô địch môi trường. Sản phẩm được “tẩy xanh” thông qua đổi tên, đổi thương hiệu hoặc đóng gói lại. Sau đó được truyền tải ý tưởng rằng chúng tự nhiên, lành mạnh hoặc không chứa hóa chất so với các thương hiệu cạnh tranh.
Các công ty tham gia vào tẩy xanh thông qua thông cáo báo chí và quảng cáo chào mời các nỗ lực giảm ô nhiễm hoặc năng lượng sạch của họ. Nhưng thực tế không có cam kết ý nghĩa đối với các sáng kiến xanh. Nói tóm lại, những công ty đưa ra tuyên bố vô căn cứ rằng sản phẩm của họ an toàn với môi trường hoặc mang lại lợi ích xanh đều liên quan đến hoạt động tẩy xanh.
Các vụ Greenwashing điển hình
1. H&M
H&M đã bị chỉ trích vì chiến dịch “Conscious Collection”, quảng cáo các sản phẩm thời trang thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, một số sản phẩm trong bộ sưu tập này vẫn có tác động tiêu cực đến môi trường.
Họ đã bị cáo buộc là tẩy xanh khi không cung cấp đủ thông tin minh bạch về quy trình sản xuất và tác động thực sự của các sản phẩm này.
2. Volkswagen
Volkswagen đã bị phát hiện gian lận trong việc kiểm tra khí thải của các xe hơi “xanh” của họ. Công ty đã cài đặt phần mềm đặc biệt để lừa dối các bài kiểm tra khí thải, khiến các xe này phát thải ít hơn trong phòng thí nghiệm so với thực tế.
Vụ việc này đã gây thiệt hại lớn về uy tín và tài chính cho Volkswagen, khiến họ phải chi trả hàng tỷ đô la tiền phạt và bồi thường.
3. Nestlé
Nestlé bị cáo buộc quảng cáo nước đóng chai của mình là thân thiện với môi trường, trong khi thực tế không phải vậy. Công ty đã sử dụng những chiến lược tiếp thị để tạo ấn tượng rằng sản phẩm của họ không gây hại đến môi trường.
Tuy nhiên, việc khai thác và sản xuất nước đóng chai của họ vẫn có tác động tiêu cực đến nguồn nước và môi trường xung quanh.
Tác động của Greenwashing
Đối với người tiêu dùng
Greenwashing gây ra nhiều hiểu lầm và làm mất niềm tin vào các sản phẩm xanh thực sự. Khi người tiêu dùng bị lừa dối bởi các tuyên bố sai lệch, họ cảm thấy bị phản bội. Điều này ảnh hưởng đến quyết định mua sắm và làm giảm sự ủng hộ đối với nỗ lực bảo vệ môi trường thực sự.
Đối với môi trường
Greenwashing có tác động nghiêm trọng đến môi trường. Khi người tiêu dùng tin tưởng vào các sản phẩm không thân thiện với môi trường, họ vô tình gia tăng ô nhiễm và khai thác tài nguyên không bền vững. Điều này tổn hại hệ sinh thái và suy giảm các nỗ lực bảo vệ môi trường.
Vậy đối với thị trường và kinh tế thì tẩy xanh doanh nghiệp tác động đến như thế nào?
Đối với thị trường và kinh tế
Greenwashing tạo ra môi trường cạnh tranh không công bằng. Các công ty bền vững phải đầu tư nhiều vào quy trình sản xuất thân thiện với môi trường.
Trong khi đó, các công ty “xanh giả” cắt giảm chi phí bằng cách sử dụng chiến lược quảng cáo lừa dối. Điều này ảnh hưởng đến doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp chân chính, làm giảm động lực cho sự đổi mới.
Chung quy, các sản phẩm thực sự thân thiện với môi trường có thể được hưởng lợi từ tiếp thị xanh. Trong khi nhấn mạnh lợi ích môi trường của sản phẩm và công ty sản xuất ra nó. Tuy nhiên, nếu hoạt động tiếp thị xanh của một công ty bị phát hiện là sai sự thật, công ty đó có thể bị buộc tội tẩy xanh.
Hậu quả của việc bị buộc tội tẩy xanh bao gồm bị phạt, nhận được báo chí xấu. Ngoài ra, còn gây thiệt hại về danh tiếng và bị buộc phải làm sạch môi trường bị hủy hoại.
Một số loại Greenwashing khác là gì?
Một hình thức tẩy xanh phổ biến là dán nhãn sai lệch hoặc chôn vùi những hành vi không lành mạnh về môi trường trong bản in đẹp. Điều này có thể bao gồm việc sử dụng các thuật ngữ như “thân thiện với môi trường” hoặc “bền vững”, mơ hồ và không thể kiểm chứng.
Hình ảnh thiên nhiên hoặc động vật hoang dã cũng có thể hàm ý sự thân thiện với môi trường, ngay cả khi sản phẩm không có màu xanh lá cây. Các công ty cũng có thể chọn lọc dữ liệu từ nghiên cứu để làm nổi bật các thực hành xanh đồng thời che giấu những thực hành khác có hại.
Những thông tin như vậy thậm chí có thể đến từ nghiên cứu thiên vị mà công ty tài trợ hoặc tự thực hiện.
Làm thế nào bạn có thể phát hiện Greenwashing?
Nếu quá trình tẩy xanh đang diễn ra, thường không có bằng chứng nào chứng minh cho những tuyên bố mà một công ty đang đưa ra. Đôi khi việc xác minh có thể khó khăn nhưng bạn có thể xem xét báo cáo phân tích và nghiên cứu của bên thứ ba. Cũng như việc kiểm tra danh sách thành phần của sản phẩm. Các sản phẩm xanh đích thực thường sẽ được chứng nhận bởi một tổ chức kiểm định chính thức, được dán nhãn rõ ràng.
Tại sao Greenwashing lại xấu?
Greenwashing là lừa dối và phi đạo đức vì nó đánh lừa các nhà đầu tư và người tiêu dùng đang thực sự tìm kiếm các công ty hoặc sản phẩm thân thiện với môi trường. Đây là hành vi lừa dối người tiêu dùng về tính thân thiện với môi trường của sản phẩm, gây ra nhiều hậu quả tiêu cực.
Nó không chỉ làm người tiêu dùng bị lừa, khiến họ mất niềm tin vào các sản phẩm và doanh nghiệp tự xưng là “xanh”. Và còn dẫn đến hiểu lầm nghiêm trọng về tác động của sản phẩm đối với môi trường. Điều này khiến người tiêu dùng khó nhận biết đâu là sản phẩm thực sự bền vững và vô tình chọn các sản phẩm không thân thiện với môi trường. Chính sự hiểu lầm đó đã góp phần vào ô nhiễm và khai thác tài nguyên không bền vững.
Hơn nữa, greenwashing tạo ra cạnh tranh không công bằng khi các công ty “xanh giả” sử dụng chiến lược quảng cáo lừa dối để cắt giảm chi phí, ảnh hưởng đến các doanh nghiệp bền vững thật sự.
Khi bị phát hiện, hành vi này gây tổn hại nghiêm trọng đến danh tiếng và thương hiệu của công ty. Phá hoại nỗ lực bền vững và làm giảm động lực cho sự đổi mới và phát triển bền vững. Ngoài ra còn dẫn đến những khủng hoảng truyền thông cho doanh nghiệp.
Bài học nào được rút ra cho doanh nghiệp
Greenwashing gây tổn hại nghiêm trọng đến danh tiếng và lòng tin của người tiêu dùng. Nó còn làm suy yếu nghiêm trọng các nỗ lực bảo vệ môi trường. Doanh nghiệp cần tập trung vào hành động bền vững thực sự. Thông tin phải minh bạch và hoàn toàn có trách nhiệm. Việc cung cấp chứng minh cam kết bằng dữ liệu cụ thể và rõ ràng không chỉ xây dựng niềm tin với khách hàng mà còn hỗ trợ doanh nghiệp trong việc cạnh tranh công bằng và thúc đẩy sự phát triển bền vững. Hãy đầu tư vào chiến lược tiếp thị trung thực và bền vững để bảo vệ cả môi trường và thương hiệu của bạn.
Tìm hiểu thêm một số kiến thức Marcom dưới đây:
- Hiểu đúng CSR và PR tránh nhầm lẫn và tối ưu hiệu quả.
- Brand identity là gì và tại sao nó quan trọng?
Nguồn: MAG Tổng hợp